Dobro došli u Kotor Varoš
O Kotor Varošu
Opština Kotor Varoš zauzima jugo-zapadni dio banjalučke regije. Opština zauzima, uglavnom, brdsko-planinska područja, sa nadmorskom visinom od 220 metara na sjevero-zapadu do 1739 metara na jugo-istoku, a okružena je planinskim masivima uzlomca, borja, vlašića i čemernice. Opštine sa kojima Kotor Varoš granici su Teslić, Čelinac, Kneževo i Travnik. Ukupna površina opštine Kotor Varoš iznosi 560 km2. Od ukupne površine na šume otpada 55,21%, na poljoprivredne površine 39,51%, na vodene površine 0,65%, dok se 4,6% odnosi na izgrađene i druge neplodne površine. Okosnicu putne mreže čini magistralni put M-4 Banjaluka – Doboj, preko koga je opština povezana sa banjalučkom i dobojskom regijom. Od ovog puta odvajaju se regionalni putevi Kotor Varoš – Kneževo i Kotor Varoš – Kruševo Brdo, kao i lokalni putevi.
Na području opštine se nalaze nedovoljno istražena ležista rude uglja, mangana, krečnjaka, arhitektonskog ukrasnog krečnjaka i dr.
Turistički potencijali opštine su brojni i raznovrsni, ali nedovoljno afirmisani. Za potpunu afirmaciju ovih potencijala i postavljanje opštine Kotor Varoš na značajnije mjesto na turističkoj mapi srpske potrebna su dodatna ulaganja kako opštinskih vlasti, tako i domaćih i stranih investitora. Razvoj opštine se zasniva na prirodnim resursima (šume, voda, poljoprivredno zemljište i industrijski kapaciteti). Osnovne industrijske grane, nosioci i pokretači privrednog razvoja opstine, prije rata su bili: kožarsko-prerađivacka industrija (proizvodnja kože, obuže i kožne galanterije), proizvodnja alatnih masina i uređaja za mehanizaciju i drvna industrija (proizvodnja rezane građe i finalnih proizvoda od drveta). I danas, okosnicu privrednog razvoja cine kožarsko-prerađivacka i drvna industrija.
S obzirom na zastupljenost poljoprivrednih, planinskih i šumskih površina stvara se mogućnost za razvoj poljoprivredne proizvodnje (stočarstvo, voćarstvo i uzgoj ljekovitog bilja) i mljekarske industrije. Opština kotor-varoš je bila i ostala otvorena za domaća i strana investiciona ulaganja u razvoj privrede, poljoprivrede, malog i srednjeg preduzetništva i turizma, kako bi se unapredio i poboljšao ekonomski položaj opštine i njenih stanovnika. To su pokazala dosadašnja iskustva i praksa.
Istorija
Područje opštine Kotor Varoš je arheološki i istorijski daleko manje istraženo, nego što po svom položaju u odnosu na širi areal zaslužuje. Istorija bilježi, da su na ovim prostorima postojala naselja u dalekoj prošlosti, čak i u periodu neolita.Ovo područje su tada naseljavali Iliri.U IV vijeku P.N.E. na ovo područje su prvi put prodrli Kelti, koji su se u više navrata zadržavali na području BiH. Pred kraj starog vijeka područje oko rijeke Vrbas, Vrbanje i Sane naseljavalo je tračansko pleme Mezeji.U I vijeku N.E. ovo područje osvajaju Rimljani, koji postepeno asimiliraju Mezeje i angažuju ih u svoje legije i svoju mornaricu.Iz tog perioda postoji više lokaliteta koji ukazuju na rimske građevine: u Šipragama na području Crkvine 1981. godine otkriveni su ostaci ranokršćanske bazilike;-rimskih opeka nađeno je na više lokaliteta: stari grad Lauš (današnji Lauši u Maslovarama), zatim u Pobrđu i Zabrđu i na ušću potoka Svinjara u rijeku Vrbanju kao i na putu od Banjaluke za Kneževo.
Od IV do VII vijeka ovo područje naseljavaju Južni Slaveni, koji su mješajući se sa starosjediocima zadržili do današnjih dana.Slavenizacijom ovog dijela balkanskog poluostrva tu se formiraju prve državice Južnih Slovena a među njima i prva bosanska država u 10. vijeku. Prvi pisani dokumenti o naselju na ovom području datiraju iz 1322. ,1323. i 1412. godine.To je povelja Stjepana II Kotromanića (bosanskog bana od 1322. do 1353. godine), koji daruje Vukosavu Hrvatiniću 1322. godine župe Danicu i Vrbanju sa gradovima Ključem i Kotorom, kao lični posjed, zato što mu je ovaj pomogao prilikom preuzimanja vlasti u sukobu sa Babunićima
Ovaj feudalni posjed Hrvatinića je kasnije još više proširio Hrvoje Vukčić Hrvatinić (Stjepančić), koji se nazivao gospodarem Donjih kraja. Iako su Ugarski kraljevi Ludovik i Sigismund, koji je kasnije osvojio Hrvatsku, Češku i Njemačku, pokušali osvojiti Bosnu, nije im polazilo za rukom.Čak je Ugarski kralj Sigismund 1411. godine Hrvoju Vukčiću Hrvatiniću priznao pravo posjeda Donjih kraja.U to vrijeme gradovi Kotor i Zvečaj u Rijesnom kod Banje Luke su imali strateški značaj za odbranu Bosanske države. Od 1519. srednjevijekovni grad Kotor je pod turskom upravom. Tada se pored naselja Kotor formira naselje Varoš na području današnjeg Donjeg Varoša. Širenjem grada u oba pravca, po riječima arheologa Đurđevića, nastao je grad koji je u svom nazivu zadržao oba imena KOTOR VAROŠ, u čiji sastav su ušla naselja Kotor katolički, Kotor turski, Čepak, Slatina i Varoš, a koji se prvi put pod tim imenom spominje 1889. godine, poslije popisa stanovništva, koje je tada organizovala Austro-Ugarska Monarhija, a koja je odlukom velikih sila anketirala BiH 1878. godine, poslije krvavo ugušenog ustanka protiv turske vlasti 1875. godine.
Geografski položaj opštine
Opština Kotor Varoš opasana je planinskim masivima: Borija na istoku, Uzlomac na sjeveru, Vlašićem na jugu i obroncima Čemernice na zapadu.Opština Kotor Varoš graniči sa opštinama Teslić, Čelinac Kneževo i Travnik.
Prostor opštine je preko magistralnog puta M-4 povezan sa Banjalučko-dobojskom regijom a preko njih sa ostalim dijelovima Republike Srpske.
Površina opštine iznosi 560 kilometara kvadratnih. Nadmorska visina opštine kreće se od 220 m n.v. na sjeverozapadu do 1739m n.v.na jugoistoku.
Područje opštine Kotor Varoš odlikuje se umjereno-kontinentalnom klimom.
