KOTOR VAROŠ, 6. jula – 1963. godine u Čikagu je preminuo major Milan Cvjetićanin, komandant Četničkog korpusa ”Gavrilo Princip” u sastavu Dinarske četničke divizije, pod komandom vojvode Momčila Đujića.
Iako je rodom iz Bosanske Krupe, po naređenju Vrhovne komande JVuO tokom 1942. godine, na potezu od Grabovice do Maslovara i Borja major Cvjetićanin, kao elitni kraljev oficir, stiže u pomoć lokalnim četničkim komandantima u organizovanju jedinica, kojima pristupa većina srpskog stanovništva tog kraja, ugledne porodice i domaćini, koji su znali šta znači zakletva kralju i otadžbini.
Major Milan Cvjetićanin sa Marijom Princip, majkom Gavrila Principa
Potom, po naređenju generala Mihailovića, prelazi u Grahovo i tamo organizuje Četnički korpus ”Gavrilo Princip” u sastavu Dinarske četničke divizije, pod komandom vojvode Momčila Đujića.
Period svog boravka u kotorvaroškom kraju, major Cvjetićanin je zabilježio na stranicama ”Srpskih novina” iz Čikaga:
”Divan naš narod živi tamo. Planine oko Maslovara, Grabovice, Vagana, Liplja, pa do Čelinca i Teslića dišu za kralja i otadžbinu. Volio sam taj kraj kao rodnu Krupu. Sve što je čestito i u crkvu ide s nama je bilo. Naši komandanti na tom terenu, od Drenovića do Tešanovića su istinske patriote. Samo par lokalnih probisvjeta i nesoja je uz komuniste”, zapisao je major Cvjetićanin.
Na vijest o njegovoj smrti, ratni predsjednik Ministarskog savjeta Kraljevine Jugoslavije dr Božidar Purić je u emigrantskim ”Srpskim novinama” objavio nekrolog majoru Cvjetićaninu:
”Junak, a uvek skroman i otmen, bez lične sujete, uvek samo za opšte dobro. Za svoja ratna dela, i dve teške rane, odlikovan je Zlatnom medaljom za hrabrost, Karađorđevom zvezdom sa mačevima i činom aktivnog majora. To su bila krvavo zaslužena priznanja i počasti. Ali ono što je bilo glavno i najkarakterističnije u Milanovom životu, to je bio njegov trud svagda i svakad, da uvek bude dostojan Gavrila Principa, dostojan svoga komandanta generala Dragoljuba Mihailovića, dostojan onih bezbrojnih znanih i neznanih junaka iz Balkanskih ratova i iz Prvog svetskog rata… Nije čudo što ga je srce fizički izdalo u 47. godini života. Pored porodice u Americi, u otadžbini ostavlja ucveljenu staru majku i dve sestre. Zaplakaće danas za njim njegova Bosanska krajina i celo neoslobođeno Srpstvo”… (”Srpske novine”, Čikago, jul 1963.)
Major Cvjetićanin sa saborcima i narodom kotorvaroškog kraja
Milan Cvjetićanin je rođen 1915. godine u Bosanskoj Krupi. Aprilski rat 1941. godine ga je zatekao u činu poručnika, raspoređenog u Drugom puku u Karlovcu. Uspio je da izbjegne odlazak u zarobljeništvo nakon kapitulacije i a potom u okolini Kotor Varoša je uspio da organizuje četničku grupu, koja je postepeno prerastala u leteći odred, zatim u četu, pa bataljon i na kraju 1942. godine prelazi u u puk ”Gavrilo Princip”.
Po formiranju Četničkog korpusa „Gavrilo Princip”, početkom 1943. godine, Cvjetićanin je komandovao njegovom prvom brigadom, da bi kasnije naslijedio Branka Bogunovića na mjestu komandanta korpusa i to ostao do kraja rata. Korpus je zatim ušao u sastav Dinarske četničke divizije pod komandom vojvode Momčila Đujića.
Za pokazanu hrabrost u ratu, odlikovan je Zlatnom medaljom za hrabrost i Karađorđevom zvijezdom sa mačevima. Bio je i krsni kum Vojislava Bilbije.
Major Cvjetićanin sa vojvodom Momčilom Đujićem
U maju 1945. godine, zajedno sa dijelovima Jugoslovenske vojske u Otadžbini, koji su činili Dinarska divizija, Drinska četnička brigada i Istaknuti dio štaba Vrhovne komande JVuO, stupa u kontakt zapadnim saveznicima i biva prebačen u logor Eboli.
Od smrti vojvode Jevđevića, 1962. godine, major Milan Cvjetićanin je bio predsjednik Organizacije srpskih četnika ”Ravna Gora”.
Sahranjen je na srpskom groblju kraj Manastira Sveti Sava u Libertvilu kod Čikaga.
Iza sebe je ostavio suprugu Branislavu (djevojačko Rusić), sina Velimira (preminuo je 17. novembra 2017. godine) i ćerku Mirjanu. Milanova supruga Branislava preminula je 21. novembra 2018. godine.
Njegovi potomci žive u Čikagu. Oni su gotovo pola vijeka prikupljali dokumenta i građu koju su kasnije predali publicisti i istoriografu mr Radovanu Kalabiću, radi pripreme studije o životu majora Cvjetićanina.
Povodom 50. godišnjice smrti majora Cvjetićanina, 2013. godine, uz blagoslov episkopa američko-kanadskog i novogračaničkog Longina objavljena je Spomenica Milanu Cvjetićaninu, komandantu Četničkog korpusa ”Gavrilo Princip”, u izdanju Organizacije srpskih četnika „Ravna Gora”.
Promocija je održana u parohijskom domu hrama Svetog Save na Vračaru, a na njoj su govorili mr Radovan Kalabić i protojerej-stavrofor Vojislav Bilbija, starješina Roterdamske parohije eparhije Zapadnoevropske Srpske pravoslavne crkve, inače rodom iz Bosanskog Grahova, kome je major Cvjetićanin kumovao na krštenju.
Među gostima na promociji je bio i Vojislav Mihailović, unuk armijskog generala Dragoljuba Draže Mihailovića.
Iako rođen 1915. u Bosanskoj Krupi, život majora Cvjetićanina ne može se ispisati bez imena – Kotor Varoš. Jer baš tu, među planinama Grabovice, Maslovara, Liplja i Vagana, njegovo junačko srce našlo je drugo ognjište, a narod tog kraja drugog sina.
U Kotor Varošu i njegovoj okolini major Cvjetićanin nije bio samo komandant – bio je brat, saborac i vođa. Njegova riječ je imala težinu zakletve, a njegov pogled snagu nade u najtežim vremenima.
Bila su to teška vremena, vremena progona i neizvjesnosti, ali pod njegovom komandom, srpski narod tog kraja podigao je glavu.
Kotorvaroške večeri major je znao provoditi u razgovoru s narodom, često uz kandilo i tišinu crkve, gdje bi se sabirali i molili. Volio je srpske običaje, znao pjesme iz Krajine i Hercegovine, i uvijek bi se s posebnim poštovanjem zaustavljao kod staraca i djece – jer, govorio je: “Narod je stub, a djeca budućnost.”
Njegova hrabrost nije ostala neprimijećena. Dvije teške rane nosio je na tijelu, a Zlatnu medalju za hrabrost i Karađorđevu zvijezdu sa mačevima – na srcu. No, nikada se njima nije hvalio.
Do posljednjeg dana rata ostao je uz svoj narod. Nakon povlačenja, zajedno sa saborcima iz Dinarske divizije, završio je u logoru Eboli u Italiji, a potom emigrirao u Ameriku. Tamo je nastavio da čuva uspomenu na borbu, ali i da čezne za Kotor Varošom, za zvonima sa maslovarske crkve, za šumom Borja i za narodom koji mu je u srcu ostao kao porodica.
Bio je kum, saborac, pisac, borac. Bio je otadžbina u čovjeku. Njegova smrt, u 47. godini života, bila je više od lične tragedije – bila je rana na duši srpskih zemalja. U Čikagu je sahranjen, ali se njegovo ime izgovara sa poštovanjem i danas, kad se govori o vremenima vjernosti, časti i junaštva.
Njegova djeca i unuci nastavili su njegovo sjećanje, a mnogi iz Kotor Varoša i dalje u tišini izgovaraju njegovo ime. Jer, major Milan Cvjetićanin nije bio samo oficir – bio je zavjet, duša naroda i živa uspomena na to kako izgleda kada se zaista voli otadžbina.
A ona ga nije zaboravila. Ni Grabovica. Ni Maslovare. Ni planine što dišu za Kralja i Otadžbinu.
Slava mu i vječni pomen.
Danilo ĐURIĆ
